کاوشگر روز

در طي يک سال گذشته عربستان سال بسيار پر تلاطمي را پشت سر گذاشت. پس از فوت ملک عبدالله، حوادث و بحران هاي سعودي ها نيز سرعت بيشتري گرفت. اين بحران ها که عربستان به دنبال بهره برداري از آن ها بود خود به عامل و ابزاري عليه موجوديت سعودي ها تبديل شده است. چرا که اين خاندان با بي تدبيري و بدون آينده نگري سياست خارجي و داخلي خود را بنا نهاده است و به همين جهت نتيجه کار مطابق پيش بيني ها محقق نخواهد شد. در اين ميان چهار مشکل و بحران بيش از ديگر مشکلات براي عربستان هزينه بر خواهد بود:

⭕️ کاهش قيمت نفت
عربستان براي مقابله با قدرت روز افزون ايران در منطقه به صورت عمدي اقدام به کاهش قيمت نفت کرد. چرا که تصميم گيران سعودي با رصد تحريم ها عليه ايران به اين نتيجه رسيده بودند که در صورت قطع درآمدهاي نفتي و کاهش بي سابقه آن، ايران از بسياري از حوزه هاي نفوذ و خواسته هاي خود در منطقه نيز دست خواهد کشيد. اما بر خلاف پيش بيني ها اين اقدام نه تنها تاثيري بر رفتار ايران در يک سال گذشته نداشته است بلکه سير حوادث کاملا در راستاي منافع ايران در منطقه پيش مي رود. از سوي ديگر عربستان با کسري بودجه بسيار بالايي روبرو شده است که روزنامه فايننشال تايمزآن را ٧٣ ميليارد دلار مي داند .

⭕️ حمايت از داعش
حمايت عربستان از تروريست هاي داعش نيز اشتباه ديگري بود که سعودي ها در عرصه خارجي مرتکب شدند. سقوط نظام سوريه به تنها هدف عربستان در چند سال گذشته تبديل شده بود. آن ها براي رسيدن به اين مهم از هيچ تلاشي کوتاهي نکردند و هزاران تروريست داعشي را مجهز و روانه سوريه کردند. حاصل و نتيجه اين کار کشته شدن ده ها هزار از مردم سوريه بود و بشار اسد در اين کشور نه تنها سقوط نکرد بلکه پس از گذشت چهارسال از بحران سوريه، کشورهاي غربي سرانجام در برابر بشار اسد کوتاه آمده و ديگر خواستار سقوط وي نيستند. در اين ميان عربستان وجهه خود را بار ديگر به عنوان حامي تروريسم نشان داد و به هيچ هدفي در اين مورد دست نيافت. اکنون به نظر مي رسد تروريست ها داعش به سمت رياض تغيير مسير دهند و اين کشور را وارد بحراني هويتي کنند. انفجارهاي اخير در اين کشور که داعش مسئوليت آن ها را به عهده گرفت شاهدي بر اين مدعاست.

⭕️ جنگ يمن
سعودي ها که در هدف خود يعني براندازي و سقوط نظام سوريه نااميد شده بودند اين بار به دنبال به قدرت رسيدن ملک سلمان، همسايه جنوبي خود يعني يمن را مورد حمله قرار دادند. پيش بيني آن ها اين بود که در مدت کوتاهي خواهند توانست يمن را اشغال کنند و مزدوران خود را در اين کشور به قدرت برسانند. اما با گذشت بيش از ٦ ماه از اين جنگ نه تنها سعودي ها به اهداف خود در يمن نرسيده اند بلکه استان هاي جنوبي عربستان نيز مورد حمله انقلابيون يمني قرار گرفته است. گزارش هاي غير رسمي نشان مي دهد در جنگ يمن بيش از ٦٠ ميليارد دلار زيان به عربستان وارد شده است. از سوي ديگر مردم يمن با تجاوز عربستان به کشورشان به دنبال تلاش براي آزادي استان هاي نجران، جيزان و عسير هستند که عربستان آن ها را تصرف و اشغال کرده است. جنگ يمن نيز که سعودي ها به دنبال آن بودند تا آن را بعد از ناکامي در جنگ سوريه به عنوان برگ برنده اي معرفي کنند اکنون به باتلاقي براي سعودي ها تبديل شده است.

⭕️ فاجعه منا
اما شايد بتوان بزرگترين بحران کنوني عربستان را بي کفايتي و بي تدبيري سعودي ها دانست. اين کشور که صاحب بزرگترين ذخاير نفت در دنيا است تاکنون نتوانسته سيستم مديريتي کارآمدي را تشکيل دهد. در جريان عيد قربان و مراسم رمي جمرات در منا بيش از ٤ هزار نفر از حجاج کشته شدند. فارغ از دليل اين حادثه، ناکارامدي و بي کفايتي سعودي ها بار ديگر ثابت شد. اين امر مي تواند مشروعيت داخلي آل سعود را بيش از پيش ضعيف تر کند. چرا که رژيمي که کارامدي داخلي نداشته باشد نمي تواند در سياست خارجي نيز موفق عمل کند و اکنون فاجعه منا بزرگترين نماد ناکارامدي ال سعود است .
برآيند چهار بحران فوق مي تواند عربستان را در دو عرصه داخلي و خارجي دچار تنگناهاي شديدي کند و در صورتي که اين کشور مسير درست تعامل با کشورها را در پيش نگيرد اين چهار بحران توانايي وارد کردن ضربات اساسي بر موجوديت و بقاي سعودي ها را دارد.